Zespół bolesnego miesiączkowania (ZBM)
Fizjoterapia może skutecznie pomóc w łagodzeniu bólu miesiączkowego – często bez konieczności sięgania po farmaceutyki. Wiele kobiet po terapii uroginekologicznej doświadcza znaczącej poprawy komfortu życia, a niekiedy dolegliwości ustępują całkowicie.
Zespół bolesnego miesiączkowania (ZBM) to występujące najczęściej w pierwszych dniach miesiączki bóle podbrzusza o charakterze skurczowym, którym mogą towarzyszyć:
- bóle lędźwi i krzyża,
- nudności, wymioty,
- bóle i zawroty głowy,
- uczucie osłabienia.
Dolegliwość ta może mieć różne przyczyny, dlatego wyróżniamy pierwotne i wtórne bolesne miesiączkowanie.
Pierwotny ZBM – najczęstsza postać bólu miesiączkowego
Pierwotny zespół bolesnego miesiączkowania pojawia się zwykle wkrótce po pierwszej miesiączce (do ok. 6 miesięcy po menarche) i dotyczy nawet 40–60% kobiet. Choć jego przyczyna nie jest w pełni poznana, wiadomo, że wpływ mają czynniki:
- anatomiczne (budowa macicy, napięcia w obrębie miednicy),
- hormonalne (zwiększone stężenie prostaglandyn),
- nerwowe (wzmożone napięcie układu współczulnego).
Typowe objawy to:
- skurczowy ból podbrzusza trwający 2–3 dni,
- ból promieniujący do okolicy krzyżowej lub ud,
- brak innych nieprawidłowości w badaniach ginekologicznych.
Wtórny ZBM – sygnał zaburzeń w układzie rozrodczym
Wtórne bolesne miesiączkowanie rozwija się po latach bezbolesnych cykli i dotyczy około 30% kobiet w wieku 30–45 lat. Często wiąże się z występowaniem schorzeń takich jak:
- endometrioza,
- mięśniaki lub polipy macicy,
- zespół jelita drażliwego,
- zrosty pooperacyjne,
- wady anatomiczne macicy lub jajowodów,
- żylaki miednicy, tzw. zespół biernego przekrwienia miednicy.
Niepokojące objawy to m.in.:
- pojawienie się bólu po 20. roku życia,
- obfite lub nieregularne miesiączki,
- ból podczas współżycia,
- trudności z zajściem w ciążę,
- słaba reakcja na leki przeciwzapalne lub hormonalne.
W takich przypadkach konieczna jest diagnostyka ginekologiczna, flebologiczna a fizjoterapia stanowi element wspomagający leczenie.
Skąd bierze się ból podczas miesiączki?
W trakcie menstruacji błona śluzowa macicy (endometrium) wydziela prostaglandyny – związki chemiczne, które powodują skurcze mięśnia macicy. U części kobiet produkcja prostaglandyn jest zbyt duża, co prowadzi do:
- silniejszych i dłuższych skurczów,
- niedotlenienia tkanek,
- pobudzenia zakończeń nerwowych odpowiedzialnych za ból.
Na wzmożone wydzielanie prostaglandyn wpływ ma m.in. dieta wysokowęglowodanowa, niedobory magnezu, witamin z grupy B i kwasów omega.
Ból może być też wzmacniany przez zaburzenia napięcia tkanek w obrębie miednicy mniejszej, nieprawidłowe ustawienie kości ogonowej czy przeciążenie mięśni dna miednicy.
Anatomiczne czynniki nasilające objawy
W praktyce fizjoterapeutycznej często obserwujemy, że ból miesiączkowy może być związany z:
- napięciem więzadła krzyżowo-macicznego, które łączy macicę z kością krzyżową,
- napięciem więzadeł obłych i szerokich macicy,
- urazami lub nadgięciem kości ogonowej,
- ograniczeniami ruchomości w obrębie jelita grubego lub kątnicy,
- napięciem mięśni dna miednicy i przepony miednicznej,
- napięciem mięśni brzucha,
- napięciem przepony,
- napięcie taśmy tylnej ciała, tzn. mięśni leżących z tyłu naszego ciała.
U niektórych kobiet bóle ustępują po przebytym porodzie – wynika to z rozszerzenia kanału szyjki macicy i zmniejszenia napięcia w obrębie struktur miednicy.
Jak możemy Ci pomóc ?
Fizjoterapia uroginekologiczna to skuteczna, bezpieczna i nieinwazyjna metoda, która pomaga przywrócić prawidłowe napięcie tkanek oraz poprawić ukrwienie narządów miednicy mniejszej. Podczas terapii skupiamy się na:
- wyrównaniu napięć mięśniowych i powięziowych w obrębie miednicy, brzucha i kręgosłupa,
- rozluźnianiu mięśni przyczepiających się do kości ogonowej,
- terapii wisceralnej (delikatna praca z narządami wewnętrznymi),
- normalizacji pracy układu współczulnego, który ma wpływ na odczuwanie bólu.
Celem terapii jest nie tylko redukcja bólu miesiączkowego, ale również poprawa funkcjonowania całego układu miednicy – co przekłada się na lepsze samopoczucie, komfort i jakość życia. W przypadku podejrzenia przyczyn ginekologicznych (np. endometriozy, mięśniaków) fizjoterapeuta współpracuje z lekarzem ginekologiem, aby leczenie było kompleksowe. Zalecana jest również konsultacja dietetyczna.
Dla utrzymania efektów terapii i zmniejszenia ryzyka nawrotów bólu warto wprowadzić kilka zdrowych nawyków:
- stosować dietę lekkostrawną i bogatą w błonnik z ograniczeniem szczególnie węglowodanów prostych,
- ograniczyć palenie i alkohol,
- dbać o regularną aktywność fizyczną – szczególnie polecane są: pilates, joga, nordic walking,
-
unikać długotrwałego stresu i napięcia emocjonalnego, które wpływają na pracę mięśni dna miednicy.
Zespół bolesnego miesiączkowania nie musi być Twoją codziennością. Jeśli comiesięczne bóle ograniczają Twoją aktywność lub wpływają na samopoczucie, warto zgłosić się do fizjoterapeuty uroginekologicznego. Dzięki indywidualnie dobranej terapii można znacząco zmniejszyć ból, poprawić komfort życia i odzyskać kontrolę nad własnym ciałem.
